O Ministerio de Traballo, Migracións e Seguridade Social vese obrigado a readmitir ao sistema de acollida a aquelas persoas solicitantes de asilo que sexan devoltas a España en aplicación do regulamento de Dublín. A medida chega tralas sentenzas xudiciais — ámbalas dúas ditaminadas polo Tribunal Superior de Xustiza de Madrid— que o 20 de novembro e o 7 de decembro de 2018 deron a razón a dous novos refuxiados devoltos desde Holanda e Alemaña respectivamente, e a quen o Estado español lles denegara a acollida, vulnerando o dereito á tutela xudicial efectiva e á defensa, establecido no Artigo 24 da Constitución.

Foi a través da publicación dunhas novas instrucións que o goberno cambiou os criterios recoñecendo que a súa negativa a reinserir no sistema de acollida a estas persoas era unha violación aos seus dereitos, tal como viñan denunciando desde o grupo de apoio a persoas devoltas como consecuencia do regulamento de Dublín “Refugees Fighting for Rights”, que conta co apoio da Rede Solidaria de Acollida, Coordinadora de Barrios e o Grupo de Acción Comunitaria.

Os dous mozos, “levaban loitando por isto un ano enteiro desde que volveron a España e se lles negou por primeira vez o reingreso ao sistema de acollida”, comenta Ana, da Rede Solidaria de Acollida: “recibiron a sentenza con certo atraso pero con moita alegría”. Esta activista advirte de que o camiño a partir de agora non será fácil: para reinserirse no sistema deben de conseguir unha cita coa Unidade de Traballo Social (UTS) da Oficina de Asilo e Refuxio (OAR). “Non é fácil, e eles non están agora mesmo en ningún dispositivo —como, por exemplo, o Samur Social— que lles poida facilitar unha quenda”. Así, é posible que tarden en poder acceder efectivamente ao sistema.

O Regulamento de Dublín, acordado o 26 de xuño de 2013, establece que é o primeiro Estado da Unión Europea no que se presentou a solicitude de protección internacional, o responsable de examinala. Moitas das persoas solicitantes de asilo que ingresaron a Europa por España, decidiron seguir a súa viaxe migratoria cara a outros países, na maioría dos casos para reunirse cos seus núcleos familiares, e ao ser devoltos en aplicación deste regulamento, atopábanse con que se admitía a súa devolución, pero non se lles permitía o reingreso ao sistema, condenándoas á situación de rúa sen posibilidade de acceder a ningún dos recursos que por Lei lles correspondían.

O Estado español, que está obrigado a garantir un nivel de vida digno ás persoas solicitantes de asilo, consideraba como causa da perda das condicións materiais de acollida o “abandonar unha praza do Sistema de acollida de protección internacional ou o itinerario proposto sen a autorización da entidade responsable do mesmo”.

Na súa particular interpretación, o goberno entendía que este abandono representaba “unha superación das carencias económicas manifestadas polo beneficiario no momento de solicitar o acceso ao sistema”, por canto non admitía que estivese a vulnerar ningún dereito.

As novas instrucións son taxativas respecto diso. No caso das persoas que abandonando un recurso de acollida financiado pola Dirección Xeral de Integración e Atención Humanitaria (DGIAH), se trasladan a outro país, e en aplicación do Regulamento de Dublín, son devoltas a España, obrigan a que “ao admitir o traslado a España, o estado asume unha responsabilidade coa persoa devolta, sendo a máis básica a de garantir un nivel de vida digno no caso de carecer de recursos económicos”. Por este motivo, continúa a instrución, “non se considerará causa de perda das condicións materiais de acollida o abandono de acollida temporal ou de primeira acollida financiada pola DGIAH, cando o beneficiario fose devolto a España en virtude do regulamento de Dublín e se manteñan o resto de requisitos para o acceso ao sistema de acollida de acordo co disposto no manual de xestión”.

Un logro e novos retos

Foi o pasado maio cando unha vintena de solicitantes de asilo se manifestaron fronte ás instalacións do por entón chamado Ministerio de Emprego e Seguridade Social (MEISS) para denunciar a súa exclusión do sistema de acollida. “Cremos que estes casos son a punta do iceberg dun drama que estas persoas viven en situación de vergoña e en silencio por non saber cales son os seus dereitos”, explicaba ao Salto a avogada de Coordinadora de Barrios, Patricia Fernández, quen denunciaba que as estaba deixando en situación de indixencia ao non recoñecerse o seu dereito a que España estude as súas solicitudes en virtude do regulamento de Dublín.

As novas instrucións demostran que desde as organizacións non se estaba pedindo asistencia social ou certas concesións, senón que se trataba de facer cumprir a Lei. “O bo destas sentenzas é que serven para todos —aclara Ana—, son moitas as persoas que levan meses en situación de abandono case total”. As organizacións levan desde xuño falando co Goberno para que cambiase esta situación, pero “non cambiaron ata que non chegou unha resolución xudicial. Podían liquidar esta situación antes, xeraron situacións de malestar moi graves, dificultade de acceso á sanidade, imposibilidade de escolarización…”

Con todo, a batalla non acaba con este logro, sucede que unha vez reinseridos no sistema de protección, tras un ano de espera “a moitas persoas mandáronas a outras cidades, a empezar de novo”, denuncia Ana. Isto sen ter en conta as redes xa asentadas, os vínculos, ou a escolarización das persoas implicadas. “Un caso paradigmático é o dunha familia que ten a cargo un fillo dependente con discapacidade motora á que mandaron a un lugar onde a vivenda non é accesible e non hai ningún centro especializado educativo para poder acollelo". Desde a Rede manifestan a súa percepción de que as UTS —quen deciden a localización das persoas solicitantes de asilo— distribuirían á xente sen un criterio claro de avaliación. “Falta un traballo de fondo que ten que ver co estado de desborde destas unidades, pero aínda nesta situación de desborde as cousas deberíanse facer correctamente”, sinala Ana.

O grupo de apoio mutuo “Refugees Fighting for Rights” cuxos integrantes pasaron de ser acompañados a acompañantes, “son os primeiros que están atentos, que buscan a quen están nesta situación para acompañalos, o problema é que agora estanos distribuíndo por media España”, lamenta Ana. A integrante da Rede Solidaria de Acollida dá por feito que quen queden seguirán as súas dinámicas de apoio mutuo e, quen se marchen, “contan coa experiencia de coordinarse, de traballar en equipo e apoiado a tanta xente distinta”. Unha experiencia acumulada sobre procesos e institucións moi potente que xa gañou unha primeira batalla.

https://www.elsaltodiario.com/refugiados/dos-sentencias-judiciales-dan-la-razon-a-las-personas-refugiadas