“(Hai que) liquidar dunha boa vez por todas o legado de maio do 68”, dixo o ex xefe de Estado Sarkozy expresando o desexo da clase burguesa do imperialismo francés. “O Maio Francés foi un ascenso estudantil que fracasou porque pedía utopías”. Esta é unha frase imaxinaria pero representa a visión naif ou derrotista do que significou o proceso, non só francés senón mundial que se abriu en 1968.

O 68 iniciouse coa “ofensiva do Têt” de febreiro en Vietnam que se uniu cun ascenso estudantil (a primeira ocupación dun campus comezou ese ano con tres negros fusilados pola policía) e xuvenil contra a guerra de Vietnam e ao movemento contra o racismo; o ascenso obreiro e popular contra o réxime estalinista en Checoslovaquia (de febreiro a outubro terminando coa invasión dos tanques rusos); o movemento estudantil en México que terminará cunha gran represión: o “masacre de Tlatelolco”; o ascenso obreiro italiano, entre outros.

Un ano que reuniu a loita de clases en países centrais europeos, do Leste e EEUU, coa resistencia á súa guerra en Vietnam e o seu “patio traseiro”. Desde ese ano, aínda que tivo fortes derrotas, estivo cuestionado a orde mundial establecida logo da Segunda Guerra Mundial entre as grandes potencias e o estalinismo.

Pero os vencedores, a inicios dos 80, trocaron a verdadeira historia por varias mentiras. Especialmente sobre o proceso francés. Nin foi só estudantil nin foi unha utopía. O actual presidente chileno Piñera criticou ao movemento estudantil que loita pola gratuidade da educación aludindo ao Maio Francés. Segundo un diario chileno, Bárbara Brito (ex vicepresidente da FECH) “utilizou bibliografía histórica (refírese ao libro Cando obreiros e estudantes desafiaron ao poder, Edicións IPS, 2008) para apoiar a tese de que, en 1968, o movemento estudantil estaba fortemente vinculado ás organizacións obreiras e a súa intención era fundamentalmente desafiar o poder”.

Efectivamente, se o Maio francés comezou coa represión a unha mobilización universitaria contra a guerra de Vietnam, aos poucos días os estudantes arrastraban a mozos obreiros a loitar na “Noite das barricadas” e tres días despois producíase a maior folga xeral na historia de Francia. “Trátase de considerar en primeiro lugar a amplitude da folga: a máis importante da historia de Francia, con, sen dúbida, 7 millóns de traballadores mobilizados. A mesma convértese nun “acontecemento” por varias razóns: pódense ver múltiples signos de radicalización nos traballadores, notablemente nas ocupacións de fábricas, nos secuestros e na vontade de combatelas forzas da orde durante xuño. Ademais, a folga mobiliza máis aló das figuras tradicionais e das súas zonas de influencia; non soamente aos obreiros masculinos senón tamén ás mulleres, os inmigrantes e os mozos obreiros. (Xavier Vigna, Ideas de Esquerda N°42, maio 2018). Claramente non foi só estudantil...

En canto ao utópico das reivindicacións, o certo é que se ridiculizou a consígna “Sexamos realistas, pidamos o imposible” que lonxe de ser utópica representaba a necesidade de terminar co sistema capitalista e a V República representada por De Gaulle para lograr o poder nas fábricas e as universidades, para liberar a cultura, a rixidez na sexualidade e cuestionar a retrógrada sociedade no seu conxunto.

Para isto, o movemento tiña que superar ás súas direccións tradicionais no movemento obreiro como o Partido Comunista que dirixía a maior central sindical, a CXT, así como as tendencias reformistas no movemento estudantil. A autoorganización non se desenvolveu suficientemente e as direccións facían todo o posible para impedir a unidade obreiro-estudantil.

A burguesía francesa coa axuda do PC comezou a desactivar o movemento obreiro cos Acordos de Grenelle e ao movemento estudantil co chamado ao adianto das eleccións feito por De Gaulle, tamén alentado polo PC e o PS.

Estas son as causas de que o movemento non avanzase e hoxe Macron poida dicir “o 68 foi un tempo de utopías e de desilusións e en verdade xa non temos máis utopías e vivimos demasiadas desilusións”, mentres arremete contra as xubilacións, as condicións de traballo e contra o movemento estudantil, uníndose a EEUU para bombardear Siria. A 50 anos do Maio Francés obreiros e estudantes demostran que as súas forzas están dispostas a enfrontar estas reformas pero é necesario sacar conclusións para non deixar que as vellas direccións impidan novamente a unificación do movemento para que o imposible se volva realidade.

* Texto publicado en Télam, 2/5/2018 "A 50 anos do Maio Francés: Cando obreiros e estudantes desafiaron ao poder"

** Ao mesmo tempo que se escribía esta columna saíu unha nova edición de X. Vigna–J.Kergoat–J. Thomas–D. Bénard (comp. Gabriela Liszt, Gastón Gutiérrez). 68. Cando obreiros e estudantes desafiaron ao poder. Edicións IPS, 2018.

Izquierda Diario