A situación da maioría dos investigadores e científicos en España é unha crónica de precariedade, temporalidade e emigración. No propio Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) os contratos temporais superan o 43%. A situación é parecida noutros organismos e entidades públicas, en ocasións cometendo fraude de lei, como viñeron acreditando distintas sentenzas.

Así se volveu a pór de manifesto nun recente fallo, do pasado 26 de marzo, do xulgado contencioso-administrativo número 2 de Santiago de Compostela, á que tivo acceso eldiario.es. O xuíz concede a categoría de persoal indefinido non fixo, equiparado a interino, a dous investigadores que levan prestando servizos de maneira ininterrompida máis de 15 anos no Servizo Galego de Saúde (Sergas). Esta categoría laboral foi creada nos xulgados para recoñecer as situacións de persoas contratadas polas administracións públicas en fraude de lei, pero ás que non lles dan a categoría de "fixo", xa que non gañaron a súa praza en oposición. 

A novidade do caso é que estes investigadores eran persoal estatutario, non laboral. Precisamente para evitar posibles demandas, as administracións procuraron contratar aos investigadores neste réxime, xa que deste xeito lograban burlar as eventuais demandas. 

Os dous científicos reclamaron o recoñecemento da condición de persoal indefinido na categoría de investigadores do Servizo Galego de Saúde, pero unha resolución da Xunta desestimou esta petición. Foi unha posterior demanda xudicial dirixida por Fabián Valero, do despacho Zeres Avogados, a que deu lugar á citada sentenza, fronte á que cabe recurso. 

Os recorrentes comezaron a prestar servizos cun contrato laboral de obra ou servizo con funcións de investigadores, e coa categoría de doutores, en virtude dun convenio de colaboración entre o Instituto de Saúde Carlos III e o Sergas. Posteriormente, asinaron como persoal eventual para a cobertura de servizos determinados, contratos que foron sucesivamente prorrogados. Na súa demanda pon de manifesto que estes contratos non respondían a necesidades de carácter excepcional e urxente "senón á a necesidade de desenvolver unha fundamental no sistema sanitario, o labor investigador". 

Os recorrentes, aos que o xuíz dá a razón, fan referencia expresa á situación de inestabilidade na que se atopan, prestando servizos baixo contratos e nomeamentos sucesivos fraudulentos de carácter eventual, suxeitos a continuas prórrogas, indicando o incumprimento polo Sergas dos compromisos de contratación estable asumidos co citado Instituto Carlos III". 

Pola súa banda, o Sergas expón, basicamente, que os dous médicos non impugnaron os seus nomeamentos nin as sucesivas prórrogas, e que non existen prazas vacantes de persoal investigador, polo que están xustificados os seus contratos temporais. Distinguen este caso dos doutras sentenzas anteriores do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia que recoñeceron a existencia de fraude na concatenación de contratos temporais para a prestación de servizos estruturais.

Respecto diso, o tribunal considera que aceptar o seu nomeamento "non priva nin impide aos recorrentes da posibilidade de que se esclareza cal foi e é a realidade efectiva da necesidade ou necesidades cuxa cobertura motivou os sucesivos nomeamentos, contratos e prórrogas". 

En canto ao argumento da Xunta de que o posto de investigador non existe e por tanto non poden outorgarllo, o xuíz responde que non se trata da existencia de tal categoría en canto a tal, senón de verificar se houbo abuso na contratación temporal e de sancionar tal abuso no caso de que se produza". Tampouco consideran "suficiente" que o Sergas lles indique que se está expondo unha solución normativa para o persoal investigador "que, pese ao tempo transcorrido, non se implantou de maneira efectiva". 

"Aínda que na orixe pódese discutir se houbo unha razón obxectiva [para o contrato temporal], a mesma desaparece co paso do tempo", razoa a sentenza, que engade que "os nomeamentos adoecen da mínima e esixible causalidade", e que precisamente o convenio entre o Sergas e o Instituto Carlos III "ten por finalidade a contratación estable de investigadores".

Ler artigo en eldiario.es