Cun pouco de sorte non terás que coñecer a sala de illamento durante os ata 60 días que poderás estar ingresado aquí. Acabas de chegar ao Centro de Internamento (CIE) de Aluche, unha das nove instalacións que existen no Estado español destinadas a encerrar ás persoas en situación irregular ata que son deportadas.
 
Os CIE creáronse en España, a nivel legal, coa primeira Lei de Estranxeiría de 1985, como un dos chanzos dunha política migratoria que pasa pola instalación de coitelas para evitar o salto do valo en Melilla e Ceuta; convenios con países como Mauritania e Marrocos para a xestión de centros deste tipo no seu territorio; redadas por perfil étnico dentro das nosas fronteiras –ordenadas polo Ministerio de Interior de Pérez Rubalcaba en 2010– e pola posterior deportación.
 
No seu artigo 26.2, a Lei de Estranxeiría establécese a "posibilidade de acordar xudicialmente, con carácter preventivo ou cautelar, o ingreso en centros que non teñan carácter penal de estranxeiros incursos en determinadas causas de expulsión mentres se sustancia o expediente". Cando, quince anos máis tarde, se puxo en marcha o primeiro centro de internamento, as súas instalacións non parecían unha cárcere, pero si un campo de concentración.
 
O CIE de Tenerife, o primeiro a nivel estatal, abriu as súas portas en 1999 nas instalacións do antigo aeroporto da illa. Pechounas cinco anos despois, por mor das continuas denuncias realizadas desde organizacións sociais polas condicións infrahumanas que se vivían dentro. Nos seus 1.500 metros cadrados, chegaron a estar hacinadas arredor de 1.300 persoas.
 
O CIE de Aluche foi inaugurado o 28 de xuño de 2005 –durante o Goberno de Zapatero– nun complexo de 10.000 metros cadrados que supuxo un investimento de 11 millóns de euros, situado no mesmo sitio onde antes se atopaba o hospital do antigo cárcere de Carabanchel. Un ano despois abriu as súas portas o CIE de Zona Franca (Barcelona).
 
Antes da apertura do primeiro CIE xa se utilizaban dependencias policiais para internar a xente á espera da súa deportación, segundo explica a Diagonal o avogado Andrés García Berrio, membro da plataforma Iridia. "A medida que os procesos migratorios se foron agudizando, fóronse utilizando espazos específicos", sinala. Actualmente existen nove CIE repartidos por todo o Estado: Madrid, Barcelona, Valencia, Murcia, Forteventura, As Palmas, Alxeciras e Tarifa. Cada un ten capacidade para albergar ata 250 persoas por un máximo de 60 días.
 
Os CIE creáronse seguindo o modelo de Estados Unidos, que desde finais do século XIX comezou a confinar na illa Ellis –illote situado no porto de Nova York– aos europeos que tentaban chegar á terra das oportunidades ata que fosen deportados, unha práctica que seguiu despois en 1980, xa con haitianos e cubanos, no Centro de Detención de Guantánamo, e que non se legalizou ata 1996.
 
Pola súa banda, o Parlamento Europeo contemplou na lexislación comunitaria a figura do CIE en decembro de 2008, coa aprobación da Directiva 2008/115/CE, tamén coñecida como 'de Retorno' ou 'da vergoña', sobre a política común europea para a devolución de cidadáns en situación irregular.
 
"A mera existencia dos CIE é en si unha vulneración dos dereitos humanos ao supor un castigo de privación de liberdade por unha falta administrativa", afirma Clara García, de SOS Racismo.