Nesa declaración atopamos que un apoio central para asentar as ideas da clase dominante e materializala a través de normas ditadas por administracións políticas afíns, ten as súas raíces en campañas mediáticas de medios empresariais de comunicación para consolidar, a través da súa prédica dirixida á opinión pública, a base dunha visión acorde cos seus intereses.
 
Para o caso, o posible “inimigo a vencer” son quen se opón aos seus proxectos, mobilízanse e resisten; entón, nos momentos actuais, gardan a represión aberta -o estanco da forza represiva pública- e combaten coas súas mass media. Contrasta esta opción coa metodoloxía dos anos 60 e 70 do século pasado, pero o resultado final é o mesmo: illar aos opositores do resto da sociedade. Para cada ocasión convocan aos “seus técnicos comunicadores” que se aplican e apoian na premisa de que “ao inimigo vénceselle coñecéndoo“ (papel que non alcanzan a cumprir as forzas represivas tradicionais).
 
Entre os recursos máis socorridos polas oligarquías para defender a aplicación do capitalismo -que esparexe polo mundo- e as súas sucesivas modalidades, está a ilusión incrustada no público de facelo crer que ten dereito a opcións informativas. Esa visión quimérica, fantástica e inducida pola clase dominante, oculta o fenómeno concentracionario nos países capitalistas, primordial en Estados Unidos. Alí, seis grupos teñen o control de contido das informacións, o que devén en posibilidades de manipulación ideolóxica e política, para o propio país e para todos os que están asociados ás súas cadeas ou reproducen as súas mensaxes. Eses conglomerados chámanse Viacom, Disney, Estafe Warner, General Electric, CBS e News Corporation, que dominan 90% dos medios estadunidenses e contan co agregado da reprodución de asociadas no estranxeiro.
 
Á fronte desas empresas que agrediron aos gobernos –e aínda o fan con algúns deles- que non se adhiren a prácticas neoliberais, de apertura das súas economías e de privatizacións, están publicacións como Financial Times, The Economist e Wall Street Journal, amplamente traducidos e reproducidos os seus artigos no subcontinente. Tamén fan o propio cadeas inspiradas por eles como GDA (Grupo de Diarios de América) e a editora española Prísa –con investimentos neste continente- e que cotidianamente irrompe en espazos do castelán con El País, editado en Madrid. Del dixo Vincenç Navarro que “O anti-izquierdismo de El País alcanza niveis semellantes ao do Daily Telegraph no Reino Unido, ou ao Wall Street Journal”.
 
Para indicar accións logradas desde a dita “gran prensa”, baste lembrar como descarrilaron a Evo Morales e a reforma constitucional -que lle permitiría presentarse novamente como candidato presidencial- a piques de partida do que resultou ser unha vulgar mentira. E outro exemplo dos nosos días foi o schock mediático da Rede Globo, o grupo de televisión con sede en Brasil, o máis grande de Latinoamérica, que desde 2013 alentou o estado de ánimo na opinión pública –atenuado no mundial de fútbol- para destituír a Dilma Rousseff, acabar co PT e Lula.
 
Crecentes limitacións á “liberdade de expresión” vivimos no medio século precedente como consecuencia de que os medios de comunicación da dereita procuran que creamos na “súa obxectividade e imparcialidade” ao informar de cuestións locais ou mundiais. Unha análise directa das súas propostas de modelo de sociedade –presentado como único posible- ten consecuencias sobre a opinión pública, e agrávase cando en períodos comiciais tentan (e en moitos casos conseguen) impoñer correntes político-partidarias por eles impulsadas.
 
É certo que as diferentes esquerdas de fins do século XX eran críticas do desarrollismo; definíanse contra toda corrupción; apostaban pola extensión de dereitos sociais, a verdade e a xustiza, profundando a participación popular en interacción cos movementos sociais, todo iso para dar un calado máis profundo á democracia. Con todo, hoxe desde os gobernos progresistas aprópianse dos excedentes do desenvolvemento, o tema de combate á corrupción -en moitos casos- quedou no discurso, hai unha xeral disociación co xudicial, e o presidencialismo exacerbado quitoulle espazo ao proxecto de democracia popular.
 
O anterior é concomitante co declive deses réximes en Sudamérica e dá certeza ao prognóstico de que os seus gobernos -dos que se esperaba farían transformacións significativas nas sociedades- non ían durar para sempre.
 
Se nunca cexaron na súa acción, coa actual situación os medios masivos de comunicación sublímanse e exhíbense como o que son: os principais reprodutores da ideoloxía dominante e coadxuvan na constitución de freos aos cambios sociais. Por tanto, a suposta “liberdade de prensa” no antigo e actual capitalismo é –en xeral- a posibilidade de emitir mensaxes por parte dun sector social ínfimo que constitúe a clase dominante. É dicir, eses medios non están ao servizo da información, a educación e o entretemento –como proclamaba no pasado un directivo da BBC de Londres- senón da imposición ideolóxica da clase dominante e a consecución, como empresa, do maior lucro posible.
 
Por encima de se as correntes progresistas e os seus aliados reteñen tal ou cal goberno ou o perden, queda clara a debilidade en canto á reflexión sobre o que facer e as pontes rotas da relación coa militancia propia. Deben facer inxentes esforzos para que eses agrupamentos acepten, sen obxectar, os acordos económicos e concesións ao capital, nacional ou estranxeiro, en tanto quedan sen resolver (e ás veces crecen) problemas que erosionan o cotián, como a violencia urbana e rural, con versións e percepcións inducidas, “corrixidas e aumentadas”, polos grandes medios de comunicación.
 
No caso dos grupos que exerceron o poder en Latinoamérica desde a última postguerra e que no século XXI foron total ou parcialmente desprazados, queren controlar non soamente o político-económico e os aparellos represivos, senón o terreo das ideas e o cultural, sendo primordiais ambos para a acción dos medios masivos de comunicación. Obxecto do estudo da academia, póñense como exemplos do aproveitamento do espazo mediático por parte de políticos da dereita e grupos de poder, as cadeas televisivas como O Globo en Brasil, Globo Visión e Venevisión en Venezuela, Caracol en Colombia, diarios arxentinos de ampla circulación como Clarín e A Nación, o Nacional caraqueño, O Mercurio de Chile e aínda salvando dimensións de lectores e habitantes, El País e O Observador de Uruguai. Ese puñado de televisións e xornais foron a plataforma da información, a cultura e o entretemento, que implantaron as súas ideas en función de intereses e “valores” de minorías oligárquicas -esas que gobernaron, con pequenas interrupcións, desde que foron nacións independentes- e volvéronse ferramentas imprescindibles do poder no pasadas sete décadas.
 
Rubén Montedónico

Recollido de LibreRed