"A sensación é que a violencia está a aumentar nos cárceres", pero "impedíusenos o acceso a diversos centros", comenta Jorge del Cura, membro da CPDT
 
Mortes baixo custodia, denuncias por agresións en mobilizacións, dentro do CIE de Zapadores de Valencia, ou contra os top manta en Barcelona. Son só unha pequena parte dos casos que recolle o informe anual da Coordinadora para a Prevención e Denuncia da Tortura (CPDT), que en 2015 esborralláronse un 34%. De 194 casos compilados en 2014 pasouse a 128 en 2015, cifra que inclúe unha cuarta parte das persoas agredidas en 2014, de 961 a 232. Nos Países Cataláns, vincúlanse 38 situacións de vulneracións e 45 persoas afectadas . Tal e como subliña Jorge del Cura, membro do CPDT, non se poden tomar en consideración os datos sen contextualizar. Hai factores relevantes que poderían explicar por que nos contextos de mobilizacións e en canto a migrantes é onde diminuíron máis as denuncias: o enfraquecemento da protesta, no primeiro caso, e o acordo entre o Estado español e Marrocos, no segundo.
 
O 17 de maio de 2015, 42 persoas denunciaron ser agredidas pola Ertzaintza en Gasteiz, cando protestaban contra a orde de detención de tres mozos, co chamado "muro popular". Trátase do caso máis destacable cuantitativamente, recollido no informe, e que leva ó País Vasco a encabezar a lista de persoas afectadas. Á parte deste episodio, non se produciu practicamente ningún caso que afecte a un gran número de persoas. De feito, segundo datos do Ministerio do Interior, en 2015 houbo 16.415 manifestacións ou concentracións menos que en 2014. "Coa diminución da mobilización, redúcense as situacións de risco", puntualiza del Cura. Agora ben, tamén hai que ter en conta, segundo fan constar no informe, que a chamada Lei Mordaza afecta negativamente a posibilidade de documentar abusos policiais.
 
Segundo datos do Ministerio do Interior, en 2015 houbo 16.415 manifestacións ou concentracións menos que en 2014. Nos valos de Ceuta e Melilla tamén houbo un descenso pronunciado dos casos de denuncias recollidas, en parte, segundo a Coordinadora, porque a policía marroquí, mediante un acordo, encárgase "do control e a represión" das persoas que cruzan. Tamén se atribúe á imposibilidade de documentar os casos de persoas que vítimas das chamadas "devolucións en quente", que incumpren entre outros, a propia Lei de Estranxeiría. Mentres que o ano anterior detectáronse 355 persoas migrantes agredidas, un ano despois, reducíronse a 50. As agresións sufridas polas persoas que pisaron espazo fronteirizo español, segundo fan constar no informe, "non se puideron contrastar de forma eficaz, por tanto, non se incluíron ", aínda que se recollen nun apéndice. Así mesmo, cabe sinalar que o informe recolle algúns casos do CIE Zapadores, en Valencia, pero que o de Zona Franca pechou por obras a finais de 2015.
 
As dificultades da Coordinadora, formada por 47 entidades en defensa dos dereitos humanos, á hora de documentar os casos de malos tratos e torturas son múltiples e xa se recolleron en edicións anteriores. A punta do iceberg non inclúe casos que non poden contrastar -como os da fronteira sur-, os daquelas persoas que piden non aparecer no informe e outros que chegarán máis tarde a oídos da Coordinadora, ou non chegarán nunca. Así mesmo, Jorge del Cura lamenta que non chegan a todas partes e que o resultado tamén depende das forzas e recursos humanos da Coordinadora.
 
As barreiras nos cárceres
 
Á parte de mobilizacións e migrantes, no resto de contextos o descenso foi moito máis lixeiro. De feito, en centros penais mantense o número de casos con respecto ao ano anterior, 36, e diminúe a cantidade de persoas afectadas, de 64 a 37. Os funcionarios de prisións continúan protagonizando unha parte importante das agresións denunciadas en 2015, por detrás da Policía Nacional española, e puideron documentar 30 mortes baixo custodia de funcionarios de prisións e corpos de seguridade.
 
Os funcionarios de prisións continúan protagonizando unha parte importante das agresións denunciadas en 2015, por detrás da Policía Nacional española. Con todo, Jorge del Cura puntualiza que "a sensación é que a violencia está a aumentar nos cárceres", pero "impedíusenos o acceso a diversos centros". As dificultades son aínda maiores no caso de presos en réxime FIES. Para achegar un punto de luz sobre o que sucede tras os muros penais, a mesma Coordinadora, publicou recentemente o informe O illamento penal en Cataluña desde unha mirada de defensa dos dereitos humanos, no que enumera as consecuencias físicas ou fisiológicas da prisión.
 
O Tribunal de Estrasburgo condenou ao Estado español en oito ocasiones por non investigar a tortura e del Cura engade que hai algúns xuíces españois que empezan a animarse a investigar os malos tratos. Así mesmo, a fiscalización das organizacións tamén podería estar dando os seus froitos. En todo caso, a Coordinadora pide moita prudencia á hora de valorar a redución de casos recolleitos por malos tratos e torturas, porque haberá que ver a evolución a medio prazo. Con retrospectiva, desde o primeiro informe en 2004 ata agora, documentaron 3.261 situacións de agresións e 7.812 persoas afectadas.
 
www.directa.cat Texto completo en: http://www.lahaine.org/cat-cast-la-desmovilizacion-entre