Os axentes da Policía Armada asasinaron a balazos a Pedro María Martínez, de 27 anos; Francisco Aznar, de 17; Romualdo Barroso, de 19; José Castelo, de 32 anos, e Benvido Pereda, de 30. Máis de cen persoas resultaron feridas, a metade delas polos disparos da policía. Os seus responsables políticos, como o ministro da Gobernación Manuel Fraga, nunca responderon por aquela animalada.
 
Con todo, aqueles feitos deben inscribirse dentro dun proceso xeral moito máis amplo que arrinca desde a década dos anos sesenta no País Vasco, un período marcado por un incremento dos conflitos laborais e pola radicalización dunha violencia política que alcanzaría os seus maiores e máis dramáticas cotas durante os primeiros anos da transición cara á “democracia”.
 

 

‘Campanades a mort’, de Lluís Llach
 
A clave desta violenta radicalización da represión, que afectou dun modo especial aos conflitos folguísticos, deuna precisamente o 1972 o propio Ministerio de Traballo cando declarou que “un conflito laboral era sempre un problema político e de orde pública”. A partir desa afirmación compréndese o sucedido. Neses mesmos anos produciríanse numerosos casos de mortes provocadas por membros das Forzas da Orde Pública entre traballadores que protestaban pola mellora das súas condicións laborais en toda España.
 
O conflito de Gasteiz (Vitoria), que arrincara en decembro de 1975, non respondía en ningún caso a reivindicacións relacionadas con ETA nin co nacionalismo radical; nin por suposto a ningún tipo de estratexia impulsada por este tipo de grupos. Aquel conflito enmárcase dentro da onda de folgas de carácter laboral que terminou por estalar en 1976 en toda España.
 
Este documental, elaborado polo Colectivo de Cinema de Madrid, ofrece o intercambio de mensaxes por radio entre os mandos policiais captados por un radioaficionado durante a matanza aquel 3 de marzo de 1976, con Manuel Fraga como ministro de Gobernación.
 
 

 

 

El Ventano
 
A impunidade marca o 40 aniversario da matanza de Vitoria